1st jan

Sachkand Sri #HarMander Sahib Ji Vikhy Hoiya Aj #Amrit Vele Da Pavitar #HukamNama Sahib Ji (in #ਪੰਜਾਬੀ #Hindi #English) Plz #Read n #Share  #ਅੰਗ671  #1Jan.
        *ਧਨਾਸਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥*

*ਜਿਸ ਕਾ ਤਨੁ ਮਨੁ ਧਨੁ ਸਭੁ ਤਿਸ ਕਾ ਸੋਈ ਸੁਘੜੁ ਸੁਜਾਨੀ ॥ ਤਿਨ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਮੇਰਾ ਤਉ ਬਿਧਿ ਨੀਕੀ ਖਟਾਨੀ ॥੧॥*
ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਇਹ ਸਰੀਰ ਤੇ ਮਨ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਧਨ-ਪਦਾਰਥ ਭੀ ਉਸੇ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹੀ ਸੁਚੱਜਾ ਹੈ ਤੇ ਸਿਆਣਾ ਹੈ। ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਸੁਖ (ਸਦਾ) ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਡੀ ਅਰਦਾਸ-ਅਰਜ਼ੋਈ ਸੁਣਦਾ ਹੈ) ਤਦੋਂ (ਸਾਡੀ) ਹਾਲਤ ਚੰਗੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ॥੧॥
*ਜੀਅ ਕੀ ਏਕੈ ਹੀ ਪਹਿ ਮਾਨੀ ॥ ਅਵਰਿ ਜਤਨ ਕਰਿ ਰਹੇ ਬਹੁਤੇਰੇ ਤਿਨ ਤਿਲੁ ਨਹੀ ਕੀਮਤਿ ਜਾਨੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥*
ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿੰਦ ਦੀ (ਅਰਦਾਸ) ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਕੋਲ ਹੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਲੋਕ) ਹੋਰ ਬਥੇਰੇ ਜਤਨ ਕਰ ਕੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਜਤਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਇਕ ਤਿਲ ਜਿਤਨਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥
*ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਨਿਰਮੋਲਕੁ ਹੀਰਾ ਗੁਰਿ ਦੀਨੋ ਮੰਤਾਨੀ ॥ ਡਿਗੈ ਨ ਡੋਲੈ ਦ੍ਰਿੜੁ ਕਰਿ ਰਹਿਓ ਪੂਰਨ ਹੋਇ ਤ੍ਰਿਪਤਾਨੀ ॥੨॥*
ਹੇ ਭਾਈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਨਾਮ ਇਕ ਐਸਾ ਹੀਰਾ ਹੈ ਜੇਹੜਾ ਕਿਸੇ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ। ਗੁਰੂ ਨੇ ਇਹ ਨਾਮ-ਮੰਤਰ (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ) ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ) ਡਿੱਗਦਾ ਨਹੀਂ, ਡੋਲਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਪੱਕੇ ਇਰਾਦੇ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ਤੇ (ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ) ਸੰਤੋਖੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੨॥
*ਓਇ ਜੁ ਬੀਚ ਹਮ ਤੁਮ ਕਛੁ ਹੋਤੇ ਤਿਨ ਕੀ ਬਾਤ ਬਿਲਾਨੀ ॥ ਅਲੰਕਾਰ ਮਿਲਿ ਥੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾ ਤੇ ਕਨਿਕ ਵਖਾਨੀ ॥੩॥*
(ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਨਾਮ-ਹੀਰਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਉਹਨਾਂ ਮੇਰ-ਤੇਰ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਜਗਤ ਵਿਚ ਬੜੇ ਪ੍ਰਬਲ ਹਨ। (ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਰ ਪਾਸੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਇਉਂ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ) ਅਨੇਕਾਂ ਗਹਣੇ ਮਿਲ ਕੇ (ਗਾਲੇ ਜਾ ਕੇ) ਰੈਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ, ਉਸ ਢੇਲੀ ਤੋਂ ਉਹ ਸੋਨਾ ਹੀ ਅਖਵਾਂਦੀ ਹੈ ॥੩॥
*ਪ੍ਰਗਟਿਓ ਜੋਤਿ ਸਹਜ ਸੁਖ ਸੋਭਾ ਬਾਜੇ ਅਨਹਤ ਬਾਨੀ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਿਹਚਲ ਘਰੁ ਬਾਧਿਓ ਗੁਰਿ ਕੀਓ ਬੰਧਾਨੀ ॥੪॥੫॥*
(ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਜੋਤਿ ਦਾ ਪਰਕਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਦੇ ਆਨੰਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਥਾਂ ਸੋਭਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ (ਮਾਨੋ) ਇਕ-ਰਸ ਵਾਜੇ ਵੱਜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਾਨਕ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ - ਗੁਰੂ ਨੇ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਸਦਾ ਲਈ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੪॥੫॥*

         *धनासरी महला ५ ॥*

*जिस का तनु मनु धनु सभु तिस का सोई सुघड़ु सुजानी ॥ तिन ही सुणिआ दुखु सुखु मेरा तउ बिधि नीकी खटानी ॥१॥ जीअ की एकै ही पहि मानी ॥ अवरि जतन करि रहे बहुतेरे तिन तिलु नही कीमति जानी ॥ रहाउ ॥ अम्रित नामु निरमोलकु हीरा गुरि दीनो मंतानी ॥ डिगै न डोलै द्रिड़ु करि रहिओ पूरन होइ त्रिपतानी ॥२॥ ओइ जु बीच हम तुम कछु होते तिन की बात बिलानी ॥ अलंकार मिलि थैली होई है ता ते कनिक वखानी ॥३॥ प्रगटिओ जोति सहज सुख सोभा बाजे अनहत बानी ॥ कहु नानक निहचल घरु बाधिओ गुरि कीओ बंधानी ॥४॥५॥*

*☬ हिंदी में अर्थ :- ☬*

*हे भाई! जिस प्रभू का दिया हुआ* *यह शरीर और मन है, यह सारा धन-पदार्थ भी उसी का दिया हुआ है, वही सुशील और स्याना है। हम जीवों का दुःख सुख (सदा) उस परमात्मा ने ही सुना है, (जब वह हमारी अरदास-अरजोई सुनता है) तभी (हमारी) हालत अच्छी बन जाती है ॥१॥ हे भाई! जिंद की (अरदास) एक परमात्मा के पास ही मानी जाती है। (परमात्मा के सहारे के बिना लोग) अन्य बहुत यत्न कर के थक जाते हैं, उन यत्नों का मुल्य एक तिल जितना भी नहीं समझा जाता ॥ रहाउ ॥ हे भाई! परमात्मा का नाम आतमिक जीवन देने वाला है, नाम एक ऐसा हीरा है जो किसी मूल्य से नहीं मिल सकता। गुरू ने यह नाम मन्त्र (जिस मनुष्य को) दे दिया, वह मनुष्य (विकारों में) गिरता नहीं, डोलता नहीं, वह मनुष्य पक्के इरादे वाला बन जाता है, वह मुकम्मल तौर पर (माया की तरफ से) संतोखी रहता है ॥२॥ (हे भाई! जिस मनुष्य को गुरू पासों नाम-हीरा मिल जाता है, उस के अंदरों) उन्हा मेर-तेर वाले सभी वितकरों की बात मुक जाती है जो जगत में बड़े पर्बल हैं। (उस मनुष्य को हर तरफ परमात्मा ही इस तरह दिखता है, जैसे) अनेकों गहनें मिल कर (गाले जा कर) रैणी बन जाती है, और, उस ढेली से वह सोना ही कहलाती है ॥३॥ (हे भाई! जिस मनुष्य के अंदर गुरू की कृपा से) परमात्मा की ज्योत का प्रकाश हो जाता है, उस के अंदर आतमिक अडोलता के आनंद पैदा हो जाते हैं, उस को हर जगह शोभा मिलती है, उस के हिरदे में सिफत-सलाह की बाणी के (मानों) एक-रस वाजे वजते रहते हैं। नानक जी कहते हैं - गुरू ने जिस मनुष्य के लिए यह प्रबंध कर दिया, वह मनुष्य सदा के लिए प्रभू-चरनों में टिकाणा प्राप्त कर लेता है ॥४॥५॥*

*Dhhanaasaree Mahalaa 5 ||*

*Jis Kaa Tan Man Dhhan Sabh Tis Kaa Soee Sugharr Sujaanee || Tin Hee Suneaa Dukh Sukh Meraa Tau Bidhh Neekee Khattaanee ||1|| Jeea Kee Ekai Hee Peh Maanee || Avar Jatan Kar Rahe Bahutere Tin Til Nahee Keemat Jaanee || Rahaau || Amrit Naam Nirmolak Heeraa Gur Deeno Mantaanee || Ddigai N Ddolai Drirr Kar Raheo Pooran Hoe Triptaanee ||2|| Oe Ju Beech Ham Tum Kashh Hote Tin Kee Baat Bilaanee || Alankaar Mil Thhailee Hoee Hai Taa Te Kanik Vakhaanee ||3|| Pragtteo Jot Sehaj Sukh Sobhaa Baaje Anhat Baanee || Kahu Naanak Nehchal Ghar Baadhheo Gur Keeo Bandhhaanee ||4||5||*

*☬ English Translation:- ☬*

*Body, mind, wealth and everything belong to Him; He alone is all-wise and all-knowing. He listens to my pains and pleasures, and then my condition improves. ||1|| My soul is satisfied with the One Lord alone. People make all sorts of other efforts, but they have no value at all. || Pause || The Ambrosial Naam, the Name of the Lord, is a priceless jewel. The Guru has given me this advice. It cannot be lost, and it cannot be shaken off; it remains steady, and I am perfectly satisfied with it. ||2|| Those things which tore me away from You, Lord, are now gone. When golden ornaments are melted down into a lump, they are still said to be gold. ||3|| The Divine Light has illuminated me, and I am filled with celestial peace and glory; the unstruck melody of the Lord's Bani resounds within me. Says Nanak Ji, I have built my eternal home; the Guru has constructed it for me. ||4||5||*

पथ

अब तक;
एक विधि,
एक शैली,
एक सम्मान,
एक स्पष्ट रूप में शर्त या
निश्चित स्थिति की पहचान
कुछ करने का तरीका या
कुछ में एक विशेष पहलू।
काफी दूरी या हद तक;
अब तक

Sachkand Sri HarMander Sahib Ji Vikhy Hoiya Aj Amrit  Vele Da Pavitar Hukamnama Sahib JiPlz Read n Share #ਅੰਗ635 #26Dec.*
      *ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ਅਸਟਪਦੀਆ ਚਉਤੁਕੀ*

        *ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥*

*ਦੁਬਿਧਾ ਨ ਪੜਉ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਹੋਰੁ ਨ ਪੂਜਉ ਮੜੈ ਮਸਾਣਿ ਨ ਜਾਈ ॥ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਰਾਚਿ ਨ ਪਰ ਘਰਿ ਜਾਵਾ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਨਾਮਿ ਬੁਝਾਈ ॥ ਘਰ ਭੀਤਰਿ ਘਰੁ ਗੁਰੂ ਦਿਖਾਇਆ ਸਹਜਿ ਰਤੇ ਮਨ ਭਾਈ ॥ ਤੂ ਆਪੇ ਦਾਨਾ ਆਪੇ ਬੀਨਾ ਤੂ ਦੇਵਹਿ ਮਤਿ ਸਾਈ ॥੧॥*
ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਆਸਰੇ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਮੈਂ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪੂਜਦਾ, ਮੈਂ ਕਿਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਤੇ ਮਸਾਣਾਂ ਵਿਚ ਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ । ਮਾਇਆ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਮੈਂ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾ) ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਘਰ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਮੇਰੀ ਮਾਇਕ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨੇ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਿਵਾਸ-ਅਸਥਾਨ ਵਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਡੋਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਹੋਏ ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਉਹ ਸਹਿਜ-ਅਵਸਥਾ ਚੰਗੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ । ਹੇ ਮੇਰੇ ਸਾਈਂ! (ਇਹ ਸਭ ਤੇਰੀ ਹੀ ਮੇਹਰ ਹੈ) ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ (ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ) ਜਾਣਨ-ਵਾਲਾ ਹੈਂ; ਆਪ ਹੀ ਪਛਾਣਨ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ ਮੈਨੂੰ (ਚੰਗੀ) ਮਤਿ ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ (ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਤੇਰਾ ਦਰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਭਟਕਦਾ) ।੧।
*ਮਨੁ ਬੈਰਾਗਿ ਰਤਉ ਬੈਰਾਗੀ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਬੇਧਿਆ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥ ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਨਿਰੰਤਰਿ ਬਾਣੀ ਸਾਚੇ ਸਾਹਿਬ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥*

ਹੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ! ਮੇਰਾ ਮਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਵਿੱਝ ਗਿਆ ਹੈ (ਪ੍ਰੋਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ) । ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ (ਅਸਲ) ਤਿਆਗੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਬਿਰਹੋਂ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਸ (ਬੈਰਾਗੀ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਜੋਤਿ ਜਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਕ-ਰਸ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ (ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ), ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ (ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਉਸ ਦੀ ਸੁਰਤਿ ਜੁੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।੧।ਰਹਾਉ।
*ਅਸੰਖ ਬੈਰਾਗੀ ਕਹਹਿ ਬੈਰਾਗ ਸੋ ਬੈਰਾਗੀ ਜਿ ਖਸਮੈ ਭਾਵੈ ॥ ਹਿਰਦੈ ਸਬਦਿ ਸਦਾ ਭੈ ਰਚਿਆ ਗੁਰ ਕੀ ਕਾਰ ਕਮਾਵੈ ॥ ਏਕੋ ਚੇਤੈ ਮਨੂਆ ਨ ਡੋਲੈ ਧਾਵਤੁ ਵਰਜਿ ਰਹਾਵੈ ॥ ਸਹਜੇ ਮਾਤਾ ਸਦਾ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਸਾਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ॥੨॥*
ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਵੈਰਾਗੀ ਵੈਰਾਗ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਵੈਰਾਗ ਉਹ ਹੈ ਜੋ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਬਿਰਹੋਂ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਇਤਨਾ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ) ਖਸਮ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਵਸਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ) ਸਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਡਰ-ਅਦਬ ਵਿਚ ਮਸਤ (ਰਹਿ ਕੇ) ਗੁਰੂ ਦੀ ਦੱਸੀ ਹੋਈ ਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਬੈਰਾਗੀ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਚੇਤਦਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦਾ) ਮਨ (ਮਾਇਆ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ) ਨਹੀਂ ਡੋਲਦਾ, ਉਹ ਬੈਰਾਗੀ (ਮਾਇਆ ਵਲ) ਦੌੜਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ (ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਜੋੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਅਡੋਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਮਸਤ ਉਹ ਬੈਰਾਗੀ ਸਦਾ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ-) ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ।੨।
*ਮਨੂਆ ਪਉਣੁ ਬਿੰਦੁ ਸੁਖਵਾਸੀ ਨਾਮਿ ਵਸੈ ਸੁਖ ਭਾਈ ॥ ਜਿਹਬਾ ਨੇਤ੍ਰ ਸੋਤ੍ਰ ਸਚਿ ਰਾਤੇ ਜਲਿ ਬੂਝੀ ਤੁਝਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥ ਆਸ ਨਿਰਾਸ ਰਹੈ ਬੈਰਾਗੀ ਨਿਜ ਘਰਿ ਤਾੜੀ ਲਾਈ ॥ ਭਿਖਿਆ ਨਾਮਿ ਰਜੇ ਸੰਤੋਖੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਹਜਿ ਪੀਆਈ ॥੩॥*
ਹੇ ਭਾਈ! (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ) ਚੰਚਲ ਮਨ ਰਤਾ ਭਰ ਭੀ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਵਿਚ ਨਿਵਾਸ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ (ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਅਸਲ ਬੈਰਾਗੀ ਹੈ, ਤੇ ਉਹ ਬੈਰਾਗੀ) ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ (ਮਾਣਦਾ ਹੈ) । ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਆਪ (ਉਸ ਬੈਰਾਗੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ਦੀ) ਸਮਝ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, (ਜਿਸ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ-) ਅੱਗ ਬੁਝ ਗਈ ਹੈ, ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜੀਭ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ (ਆਦਿਕ) ਇੰਦ੍ਰੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ (ਹਰਿ-ਨਾਮ) ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਬੈਰਾਗੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਮੋਹ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਬਿਤੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ (ਦੁਨੀਆ ਵਾਲੇ ਘਰ-ਘਾਟ ਦੀ ਅਪਣੱਤ ਛੱਡ ਕੇ) ਉਸ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁਰਤਿ ਜੋੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਚ ਮੁਚ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਰਹੇਗਾ । ਅਜੇਹੇ ਬੈਰਾਗੀ (ਗੁਰੂ-ਦਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀ) ਨਾਮ-ਭਿੱਛਿਆ ਨਾਲ ਰੱਜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਸੰਤੋਖੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, (ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨੇ) ਅਡੋਲ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਟਿਕਾ ਕੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਰਸ ਪਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ।੩।
*ਦੁਬਿਧਾ ਵਿਚਿ ਬੈਰਾਗੁ ਨ ਹੋਵੀ ਜਬ ਲਗੁ ਦੂਜੀ ਰਾਈ ॥ ਸਭੁ ਜਗੁ ਤੇਰਾ ਤੂ ਏਕੋ ਦਾਤਾ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ਭਾਈ ॥ ਮਨਮੁਖਿ ਜੰਤ ਦੁਖਿ ਸਦਾ ਨਿਵਾਸੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਦੇ ਵਡਿਆਈ ॥ ਅਪਰ ਅਪਾਰ ਅਗੰਮ ਅਗੋਚਰ ਕਹਣੈ ਕੀਮ ਨ ਪਾਈ ॥੪॥*
ਜਦ ਤਕ (ਮਨ ਵਿਚ) ਰਤਾ ਭਰ ਭੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਝਾਕ ਹੈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਆਸਰੇ ਦੀ ਭਾਲ ਹੈ ਤਦ ਤਕ ਬਿਰਹੋਂ-ਅਵਸਥਾ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । (ਪਰ ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਇਹ ਬਿਰਹੋਂ ਦੀ) ਦਾਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਤੂੰ ਇਕ ਆਪ ਹੀ ਹੈਂ, ਤੈਥੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਹੋਰ (ਇਹ ਦਾਤਿ) ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਤੇਰਾ ਆਪਣਾ ਹੀ (ਰਚਿਆ ਹੋਇਆ) ਹੈ । ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਸਦਾ ਦੁੱਖ ਵਿਚ ਟਿਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੇਹੜੇ ਬੰਦੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ (ਨਾਮ ਦੀ ਦਾਤਿ ਦੇ ਕੇ) ਆਦਰ ਮਾਣ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਬੇਅੰਤ ਅਪਹੁੰਚ ਤੇ ਅਗੋਚਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਕੀਮਤ (ਜੀਵਾਂ ਦੇ) ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਦੱਸੀ ਜਾ ਸਕਦੀ (ਉਸਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ) ।੪।
*ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਮਹਾ ਪਰਮਾਰਥੁ ਤੀਨਿ ਭਵਣ ਪਤਿ ਨਾਮੰ ॥ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖੁ ਜੀਆ ਜਗਿ ਜੋਨੀ ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਲੇਖੁ ਸਹਾਮੰ ॥ ਕਰਮ ਸੁਕਰਮ ਕਰਾਏ ਆਪੇ ਆਪੇ ਭਗਤਿ ਦ੍ਰਿੜਾਮੰ ॥ ਮਨਿ ਮੁਖਿ ਜੂਠਿ ਲਹੈ ਭੈ ਮਾਨੰ ਆਪੇ ਗਿਆਨੁ ਅਗਾਮੰ ॥੫॥*
ਪਰਮਾਤਮਾ ਇਕ ਐਸੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਉਤੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਫੁਰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਤਿੰਨਾਂ ਹੀ ਭਵਨਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਜੀਵਾਂ ਵਾਸਤੇ ਮਹਾਨ ਉੱਚਾ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਧਨ ਹੈ । ਜਗਤ ਵਿਚ ਜਿਤਨੇ ਭੀ ਜੀਵ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ (ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਹੀ) ਲੇਖ (ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰੇਕ ਜੀਵ ਨੂੰ) ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ਸਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ (ਸਾਧਾਰਨ) ਕੰਮ ਤੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ (ਜੀਵਾਂ ਪਾਸੋਂ) ਕਰਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਪ ਹੀ (ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ) ਭਗਤੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਅਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ (ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ) ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ । (ਸੱਚਾ ਵੈਰਾਗੀ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਡਰ-ਅਦਬ ਵਿਚ ਗਿੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਤੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ (ਪਹਿਲਾਂ ਜੋ ਭੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਆਦਿਕ ਦੀ) ਮੈਲ (ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ) ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।੫।
*ਜਿਨ ਚਾਖਿਆ ਸੇਈ ਸਾਦੁ ਜਾਣਨਿ ਜਿਉ ਗੁੰਗੇ ਮਿਠਿਆਈ ॥ ਅਕਥੈ ਕਾ ਕਿਆ ਕਥੀਐ ਭਾਈ ਚਾਲਉ ਸਦਾ ਰਜਾਈ ॥ ਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਮੇਲੇ ਤਾ ਮਤਿ ਹੋਵੈ ਨਿਗੁਰੇ ਮਤਿ ਨ ਕਾਈ ॥ ਜਿਉ ਚਲਾਏ ਤਿਉ ਚਾਲਹ ਭਾਈ ਹੋਰ ਕਿਆ ਕੋ ਕਰੇ ਚਤੁਰਾਈ ॥੬॥*

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰਸ) ਚੱਖਿਆ ਹੈ, (ਉਸ ਦਾ) ਸੁਆਦ ਉਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ (ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ), ਜਿਵੇਂ ਗੁੰਗੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਖਾਧੀ ਮਿਠਿਆਈ (ਦਾ ਸੁਆਦ ਗੁੰਗਾ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ) । ਹੇ ਭਾਈ! ਨਾਮ-ਰਸ ਹੈ ਹੀ ਅਕੱਥ, ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ । (ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਦਾ ਇਹੀ ਤਾਂਘ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ) ਮੈਂ ਉਸ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਾਂ । (ਪਰ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਨ ਦੀ) ਸੂਝ ਭੀ ਤਦੋਂ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੇ ਗੁਰੂ ਉਸ ਦਾਤਾਰ-ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦੇਵੇ । ਜੇਹੜਾ ਬੰਦਾ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਰਤਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ । ਹੇ ਭਾਈ! ਕੋਈ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ ਦਾ ਮਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਾਨੂੰ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ (ਜੀਵਨ-ਰਾਹ ਉਤੇ) ਤੋਰਦਾ ਹੈ ਤਿਵੇਂ ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀ ਤੁਰਦੇ ਹਾਂ ।੬।
*ਇਕਿ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਏ ਇਕਿ ਭਗਤੀ ਰਾਤੇ ਤੇਰਾ ਖੇਲੁ ਅਪਾਰਾ ॥ ਜਿਤੁ ਤੁਧੁ ਲਾਏ ਤੇਹਾ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਤੂ ਹੁਕਮਿ ਚਲਾਵਣਹਾਰਾ ॥ ਸੇਵਾ ਕਰੀ ਜੇ ਕਿਛੁ ਹੋਵੈ ਅਪਣਾ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਤੁਮਾਰਾ ॥ ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਕਿਰਪਾ ਕੀਨੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰਾ ॥੭॥*
ਹੇ ਅਪਾਰ ਪ੍ਰਭੂ! ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵ ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ (ਪਾ ਕੇ) ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਹਨ, ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵ ਤੇਰੀ ਭਗਤੀ (ਦੇ ਰੰਗ) ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ—ਇਹ (ਸਭ) ਤੇਰਾ ਖੇਲ (ਰਚਿਆ ਹੋਇਆ) ਹੈ । ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਤੂੰ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਫਲ ਜੀਵ ਭੋਗ ਰਹੇ ਹਨ । ਤੂੰ (ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ) ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਚਲਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈਂ । (ਮੇਰੇ ਪਾਸ) ਜੇ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ (ਮੈਂ ਇਹ ਆਖਣ ਦਾ ਫ਼ਖਰ ਕਰ ਸਕਾਂ ਕਿ) ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੇਰੀ ਇਹ ਜਿੰਦ ਤੇਰੀ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਭੀ ਤੇਰਾ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜੇ ਗੁਰੂ ਮਿਲ ਪਏ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਮੈਨੂੰ (ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ) ਆਸਰਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ।੭।
*ਗਗਨੰਤਰਿ ਵਾਸਿਆ ਗੁਣ ਪਰਗਾਸਿਆ ਗੁਣ ਮਹਿ ਗਿਆਨ ਧਿਆਨੰ ॥ ਨਾਮੁ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ਕਹੈ ਕਹਾਵੈ ਤਤੋ ਤਤੁ ਵਖਾਨੰ ॥ ਸਬਦੁ ਗੁਰ ਪੀਰਾ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰਾ ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਜਗੁ ਬਉਰਾਨੰ ॥ ਪੂਰਾ ਬੈਰਾਗੀ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਗੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਮਾਨੰ ॥੮॥੧॥*
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਸਦਾ ਉੱਚੇ ਆਤਮਕ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ (ਸੁਰਤਿ ਟਿਕਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ) ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਗੁਣ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਆਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਆਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਸੁਰਤਿ ਜੁੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ (ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਪੂਰਨ ਤਿਆਗੀ ਹੈ) । ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਹ (ਆਪ ਨਾਮ) ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ (ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਮਰਨ ਲਈ) ਪ੍ਰੇਰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਸਦਾ ਜਗਤ-ਮੂਲ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਪੀਰ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ (ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾ ਕੇ) ਉਹ ਡੂੰਘੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਕੇ ਜਗਤ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ) ਕਮਲਾ (ਹੋਇਆ ਫਿਰਦਾ) ਹੈ । ਉਹ ਪੂਰਨ ਤਿਆਗੀ ਮਨੁੱਖ ਅਡੋਲ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਚੰਗੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ (ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ-ਨਿਸ਼ਾਨਾ) ਮੰਨਦਾ ਹੈ ।੮।੧।

कुशलता शक्ति (SKILL POWER)

वो जमाना लद गया, जब एक विद्यालय के सर्टिफिकेट से नौकरी मिलते ही उम्र-भर के रोज़गार, मेडिकल, पेंशन की गारंटी थी। जब समय और महंगाई के आधार पर तरक्की व तनखाह बड़ा करती थी। अब हर कदम अपनी ख़ुद की कुशलता का परिचय देना होता है । अब मल्टी नेशनल कम्पनियों की तरफ से आये लाखों के महंगे पैकेज की ऑफर व गारन्टी के साथ-साथ आपका पूरी तरह से जूस निकाले जाने की पूरी तैयारी होती है।

पर ये सब तभी संभव है जब हम अपनी कुशलता का परिचय रोज़ रोज़ देंगे।रट्टा लगाकर तो हर कोई स्कूली परीक्षा दे लेता है पर मन से की हुई पढ़ाई से जो कुशलता फूटती है उसे दिखाए बगैर ऐसा आफर कंटिन्यू रहे, वो नामुमकिन है। अपनी अपनी कुशलता सबके पास है, बस उसे उभारने की जरूरत है। जिसमें साथ देती है स्कूली पढ़ाई। जो अपने ज्ञान से हमारी अंदर  कुशलता के  दरवाज़े को दस्तक देकर बाहर की ओर लाने की कोशिश करती है। 

यदि आप कुशलता का दरवाजा नहीं खोलोगे, तो दस्तक धीमी पड़ सकती है। जिससे आप के मस्तिष्क में केवल परीक्षा के लिये बढ़ाया हुआ रटा रटाया ज्ञान धूमिल हो जाएगा। मल्टी नेशनल कंपनीयों के इन प्रयासों से नए रोज़गार में एक फ़ायदे की बात, जो टेन प्लस टू दरमियान प्लेसमेंट से पैकेज की ओर उठाये जा रहे नए कदम से संबन्धित है। इस बदलाव में कम्पनियां थ्योरी की पढ़ाई मे निपुण विद्यार्थियों को अपने मतलब का सैलरी के साथ प्रेक्टिकल का प्रशिक्षण देकर उनकी अपनी कुशलता का पैमाना नापकर इनकम का पैकेज तय करेंगी।

दूसरी बात उन अकुशल स्टाफ के लिये कि जो चाहे  भृष्ट प्रणाली के तहत नकली प्रमाण पत्रों से, लेदेकर की गई प्रमाणित पत्रों से इन संस्थाओं में टिके हुए हैं । उनके लिए बुरी ख़बर यह है कि आगे उन्हें हर कदम, हर साल, हर तरक्की, इंक्रीमेंट के लिए नए सिरे से अपनी कुशलता का परिचय व टारगेट देना होगा, जो शायद उनसे संभव न हो।उन पुराने स्टाफ के लिए उनकी पैंतीस चालीस वर्ष की उम्र के बाद फूल स्पीड में आ रही नई टेक्नलॉजी की बदौलत आगे भविष्य में कोई जगह नहीं होगी।

हुक्मनामा

Sachkand Sri HarMander Sahib Ji Vikhy Hoiya Aj #AmritVele Da Pavitar #HukamNama Sahib Ji ( in #ਪੰਜਾਬੀ #Hindi & #English)  Plz #Read n #Share  #ਅੰਗ675  #25Dec.

         *ਧਨਾਸਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥*

*ਦੀਨ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਿ ਠਾਕੁਰ ਰਾਖੈ ਜਨ ਕੀ ਆਪਿ ॥ ਤਰਣ ਤਾਰਣ ਹਰਿ ਨਿਧਿ ਦੂਖੁ ਨ ਸਕੈ ਬਿਆਪਿ ॥੧॥*
ਹੇ ਭਾਈ ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਨਾਥਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਲਾਜ ਆਪ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ) ਲੰਘਾਣ ਵਾਸਤੇ (ਮਾਨੋ) ਜਹਾਜ਼ ਹੈ, ਉਹ ਹਰੀ ਸਾਰੇ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ ਕੋਈ) ਦੁੱਖ ਪੋਹ ਨਹੀ ਸਕਦਾ ।੧।
*ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਭਜਹੁ ਗੁਪਾਲ ॥ ਆਨ ਸੰਜਮ ਕਿਛੁ ਨ ਸੂਝੈ ਇਹ ਜਤਨ ਕਾਟਿ ਕਲਿ ਕਾਲ ॥ ਰਹਾਉ॥*
ਹੇ ਭਾਈ ! ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ (ਰਹਿ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਿਆ ਕਰ । ਇਹਨਾਂ ਜਤਨਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਝੰਬੇਲਿਆਂ ਦੀ ਫਾਹੀ ਕੱਟ । (ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ) ਹੋਰ ਕੋਈ ਜੁਗਤਿ ਨਹੀਂ ਸੁੱਝਦੀ । ਰਹਾਉ।
*ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਦਇਆਲ ਪੂਰਨ ਤਿਸੁ ਬਿਨਾ ਨਹੀ ਕੋਇ ॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਹਰਿ ਜਪਿ ਸਿਮਰਿ ਸੁਆਮੀ ਸੋੲਿ ॥੨॥*
ਹੇ ਭਾਈ ! ਜੇਹੜਾ ਦਇਆ-ਦਾ-ਘਰ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭੂ ਸਦਾ ਹੀ (ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਰਾਖਾ) ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਉਸ ਵਰਗਾ) ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਉਸੇ ਮਾਲਕ ਦਾ ਨਾਮ ਸਦਾ ਸਿਮਰਿਆ ਕਰ, ਉਸੇ ਹਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪ ਕੇ ਆਪਣਾ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ ਦੂਰ ਕਰ ।੨।
*ਬੇਦ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਕਥੈ ਸਾਸਤ ਭਗਤ ਕਰਹਿ ਬੀਚਾਰੁ ॥ ਮੁਕਤਿ ਪਾਈਐ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬਿਨਸਿ ਜਾਇ ਅੰਧਾਰੁ ॥੩॥*
ਹੇ ਭਾਈ ! ਵੇਦ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਹਰੇਕ ਧਰਮ ਪੁਸਤਕ ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ) ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਭਗਤ ਜਨ (ਭੀ ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ) ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ,  ਸਾਧ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ (ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰ ਕੇ ਜਗਤ ਦੇ ਝੰਬੇਲਿਆ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦਾ) ਹਨੇਰਾ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।੩।
*ਚਰਨ ਕਮਲ ਅਧਾਰੁ ਜਨ ਕਾ ਰਾਸਿ ਪੂੰਜੀ ਏਕ ॥ ਤਾਣੁ ਮਾਣੁ ਦੀਬਾਣੁ ਸਾਚਾ ਨਾਨਕ ਕੀ ਪ੍ਰਭ ਟੇਕ ॥੪॥੨॥੨੦॥*
ਹੇ ਨਾਨਕ ! (ਆਖ-ਹੇ ਭਾਈ !) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਚਰਨ ਹੀ ਭਗਤਾਂ (ਦੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ) ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ ਹੈ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਓਟ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਲ ਹੈ, ਸਹਾਰਾ ਹੈ, ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਆਸਰਾ ਹੈ ।੪।੨।੨੦।

         *धनासरी महला ५ ॥*

*दीन दरद निवारि ठाकुर राखै जन की आपि ॥ तरण तारण हरि निधि दूखु न सकै बिआपि ॥१॥ साधू संगि भजहु गुपाल ॥ आन संजम किछु न सूझै इह जतन काटि कलि काल ॥ रहाउ ॥ आदि अंति दइआल पूरन तिसु बिना नही कोइ ॥ जनम मरण निवारि हरि जपि सिमरि सुआमी सोइ ॥२॥ बेद सिंम्रिति कथै सासत भगत करहि बीचारु ॥ मुकति पाईऐ साधसंगति बिनसि जाइ अंधारु ॥३॥ चरन कमल अधारु जन का रासि पूंजी एक ॥ ताणु माणु दीबाणु साचा नानक की प्रभ टेक ॥४॥२॥२०॥*
.

*हे भाई ! परमात्मा अनाथों के दुख दूर करके अपने सेवको की लाज रखता है। वह प्रभु ( संसार -सुमंदर से पार ) करने के लिए ( मानों जहाज ) है, वह हरी सारे सुखों का खजाना है, ( उस की शरण पड़ने से) दुःख लग नहीं सकता ॥੧॥ हे भाई! गुरु की संगत में रह कर परमात्मा का नाम जपा कर। इन्ही यत्नो से ही संसार के झंझटों से छुटकारा प्राप्त कर। (मुझे इस के बिना कोई और युगती नहीं सूझती॥रहाउ॥ हे भाई! जो दया का घर सर्ब व्यापक प्रभु सदा ही (जीवों के सर पर राखा) है और उस के बिना (उस जैसा) और कोई नहीं। उसी मालिक का नाम सदा सुमिरा कर, उसी हरी का नाम जप कर अपना जन्म मरन का चक्र दूर कर॥2॥हे भाई! बेद सिम्रिती श़ास्त्र​ (प्रत्येक धर्म पुस्तक जो परमात्मा का) जिक्र करती है, भगत जन (भी जिस परमात्मा के गुणों​ का) विचार करते हैं, साध संगत में (उस का नाम सिमर कर जगत की मुश्किलों से) मुक्ति मिलती है, (माया के मोह का) अंधेरा दूर हो जाता है ॥३॥ (हे भाई!) परमात्मा के सुंदर चरण ही भगतों (के आतमिक जीवन) का सहारा हैं। हे नानक जी! (कहो-) परमात्मा की ओट ही उनका बल है, सहारा है, सदा कायम रहने वाला आसरा है ॥४॥२॥२०॥

*Dhanaasree mehlaa 5.*

*deen darad nivaar thaakur raakhai jan kee aap. taran taaran har niDh dookh na akai bi-aap. ||1|| saaDhoo sang bhajahu gupaaal. aan sanjam kichh na soojhai ih jatan kaat kal kaal. rahaa-o. aad ant da-i-aal pooran tis binaa nahee ko-ay. janam maran nivaar har jap simar su-aamee so-ay. ||2|| bayd siNmrit kathai saasat bhagat karahi beechaar. mukat paa-ee-ai saaDhsangat binas jaa-ay anDhaar. ||3|| charan kamal aDhaar jan kaa raas poonjee ayk. taan maan deebaan saachaa naanak kee parabh tayk. ||4||2||20||*

*Dhanaasaree, Fifth Mehl:*

*The Lord and Master destroys the pain of the poor; He preserves and protects the honor of His servants. The Lord is the ship to carry us across; He is the treasure of virtue - pain cannot touch Him. ||1|| In the Saadh Sangat, the Company of the Holy, meditate, vibrate upon the Lord of the world. I cannot think of any other way; make this effort, and make it in this Dark Age of Kali Yuga. ||Pause|| In the beginning, and in the end, there is none other than the perfect, merciful Lord. The cycle of birth and death is ended, chanting the Lord's Name, and remembering the Lord Master in meditation. ||2|| The Vedas, the Simritees, the Shaastras and the Lord's devotees contemplate Him; liberation is attained in the Saadh Sangat, the Company of the Holy, and the darkness of ignorance is dispelled. ||3|| The lotus feet of the Lord are the support of His humble servants. They are his only capital and investment. The True Lord is Nanak's strength, honor and support; He alone is his protection. ||4||2||20||*

*Waheguru Ji Ka Khalsa Waheguru Ji Ki Fateh Ji*
-------------------------------

सिमरण

सिमरन की बरकत से यह ज्ञान पैदा होगा कि प्रभु प्रत्येक स्थान पर भरपूर है तथा सब का स्वामी है। उसकी रज़ा में जीव यहाँ एकत्र होते हैं, तथा रज़ा में ही यहाँ से चले जाते हैं। यह ज्ञान पैदा होने से जीवों के साथ प्यार करने का तरीका आएगा।

योग-अभ्यास के द्वारा प्राप्त होई ऋद्धियाँ तथा  सिद्धियाँ को ऊँचा जीवन समझ लेना भूल है।

यह तो कुमार्ग पर ले जाती हैं। इसकी सहायता से योगी लोग साधारण जनता पर दबाव डालकर उनको इंसानियत से गिराते हैं।

Tense Chart in Hindi

Tense Chart in Hindi with Examples – A to Z English Grammar Learning Tips and Trick

4 months ago125 Commentsby Himanshu Grewal2 min read
Tense Chart in Hindi with Rules

Written by Himanshu Grewal
नमस्कार प्रिय छात्रों आपका HimanshuGrewal.com पर फिरसे स्वागत है| आज का हमारा विषय है Tense Chart in Hindi.

इस चैप्टर में आपको Tense Tips and Trick के बारे में बताया जायेगा जिससे आप टेंस को आसानी है पढ़ सको और समझ सको.

-विज्ञापन-
आज के समय में अंग्रेजी एक बहुत जरूरी सब्जेक्ट बन चुका है| आजकल जिसको देखो वो बस अंग्रेजी में ही बात करता रहता है फिर चाहे आप इंटरव्यू के लिए ही क्यों ना जाओ| आपसे वो अंग्रेजी में ही सवाल पूछेंगे और आपको उसका उत्तर अंग्रेजी में ही देना होगा.

जैसा की हम सभी सभी जानते हैं हिंदी भाषा हिंदुस्तान की मात्रभाषा है और भारत में ज्यादातर लोग हिंदी ही बोलना पसंद करते हैं| लेकिन आज के टाइम में हिंदी से ज्यादा जरूरी इंग्लिश भाषा हो गई है.

हम जैसे ही घर से बाहर निकलते हैं| हर जगह हमे इंग्लिश बोलने वाले इन्सान मिलते हैं| अब जब सामने वाला व्यक्ति अंग्रेजी में बात करे तो हिंदी में जवाब देते टाइम खुद को अच्छा नहीं लगता.

ऐसा नहीं है की हिंदी बोलने वालो को इंग्लिश समझ में नहीं आती या फिर बोलना नहीं आता बस समस्या है उनका डर, की कही वो कुछ गलत ना बोल बैठे और 10 लोगो के बिच उनकी बेज्ज़ती न हो जाये.

अगर यही situation आपके साथ भी है तो मै आज के इस आर्टिकल में आपके साथ कुछ ऐसा शेयर करने जा रहा हूँ जिससे आपकी Basic English Grammar इम्प्रूव हो पायेगी.

-विज्ञापन-
मै आज Tense chart in Hindi शेयर कर रहा हूँ ताकि आपको समझने में कोई दिक्कत परेशानी ना हो.

इसे भी पढ़े : टेंस क्या है? (Tense => काल => समय)

Contents
1 Tense Chart in Hindi with Rules
2 Present Past Future Tense Chart in Hindi
3 Example of Past Tense in Hindi
4 Example of Future Tense in Hindi Language
5 All Tense chart in hindi and english
Tense Chart in Hindi with Rules
सबसे पहले मैं आपके साथ एक Hindi to English Tense Table शेयर कर रहा हूँ उसपर थोडा ध्यान दीजिये.

Present Tense Past Tense Future Tense
1. Indefinite ता है,ती है,ते हैं ता था,ती थे, ते थे गा, गी, गे
(V1st) Do / Does Did Shall / Will
Present T. Past T. Future T.
2. Continuous रहा है,रही है,रहे हैं रहा था,रही थी,रहे थे रहा होगा,रही होगी,रहे होंगे
(V1st+ing) Is / Am / Are Was / Were Shall be / Will be
प्रेजेंट टेंस पास्ट टेंस फ्यूचर टेंस
3.Perfect चुका है,चुकी है,चुके हैं चुका था, चुकी थी, चुके थे चुका होगा,चुकी होगी,चुके होंगे
(V3rd) Has / Have Had Shall have / Will have
Present Past Future
4. Perfect Continuous रहा होगा + time… रहा होगा + time… रहा होगा + time…
Present Past Future Tense Chart in Hindi
सबसे पहले हम present tense की बात करते हैं हम सभी को पता है की इसके 4 parts होते हैं. एक एक कर के हम सभी parts की helping verb को सीखेंगे.

Present Indefinite Tense ⇒ verb 1st ⇒ ता है, ती है, ते है ⇒ (Do / Does)
Present Continuous Tense ⇒ verb 1st + ing ⇒ रहा है, रही है, रहे हैं – (is / am / are)
Present Perfect Tense ⇒ verb 3rd ⇒ चूका है, चुकी है, चुके हैं – (has / have)
Present Perfect Continuous Tense ⇒ रहा होगा + time
अधिक जानकारी के लिए इस चैप्टर को पढ़े => Uses of Present Indefinite Tense (ता है, ती है, ते हैं) वाली बात और Continuous Tense (रहा है, रही है, रहे हैं) वाली बात.

Example of Past Tense in Hindi
अब हम बात करते हैं past tense की| इसके भी प्रेजेंट टेंस की तरह 4 parts होते हैं. तो चलिए सीखते हैं इसके helping verb के बारे में.

Past Indefinite Tense ⇒ verb 1st ⇒ ता था, ती थी, ते थे ⇒ (did)
Past Continuous Tense ⇒ verb 1st + ing ⇒ रहा था, रही थी, रहे थे ⇒ (was / were)
Past Perfect Tense ⇒ Verb 3rd ⇒ चूका था, चूका थी, चुके थे ⇒ ( had)
Past Perfect Continuous Tense ⇒ रहा होगा + time
Example of Future Tense in Hindi Language

अगर आपको इतना याद हो गया हैं तो बस अब tense का आखिरी पार्ट future tense बचा है| चलिए वो भी सिख लेते हैं.

-विज्ञापन-
Future Indefinite Tense ⇒ verb 1st ⇒ (will / shall)
Future Continuous Tense ⇒ verb 1st + ing ⇒ (will be / shall be)
Future Perfect Tense ⇒ Verb 3rd ⇒ (shall have/will have)
Future Perfect Continuous Tense ⇒ रहा होगा + time
Twist : अगर हम नोटिस करे तो टेंस के continuous part में हिंदी में पहचान के लिए और भी है कुछ जो आपका जानना ज़रूरी है.

Present T. Past T. Future T.
2. Continuous रहा है,रही है,रहे हैं रहा था,रही थी,रहे थे रहा होगा,रही होगी,रहे होंगे
(V1st+ing) Is / Am / Are Was / Were Shall be / Will be
हुआ है, हुई है, हुए हैं हुआ था, हुई थी, हुए थे हुआ होगा, हुई होगी, हुए होंगे
Present tense ⇒ हुआ है, हुई है, हुए हैं
Past tense ⇒ हुआ था, हुई थी, हुए थे
Future Tense ⇒ हुआ होगा, हुई होगी, हुए होंगे
चलिए अब हम कुछ सेंटेंस बनाते हैं इससे हम और अच्छे से सिख जायेंगे.

मै बेड पर लेटा हुआ हूँ|
I am lying on bed.

वो खिड़की पर खड़ा हुआ था|
He was standing over the Window.

अब मुझे लगता है की आपको समझ में आ ही गया होगा| तो चलिए थोड़ी प्रैक्टिस कर ली जाये.

मै कुर्सी पर बैठा हुआ हूँ|
…………………………….

मैंने सूट पहना हुआ है|
………………………….

मै घोड़े पर बैठा हुआ हूँ|
……………………………..

हिमांशु ने किताब पकड़ी हुई है|
……………………………………..

फूलो का गुलदस्ता लटका हुआ है|
…………………………………………

यहाँ तक तो अब आपको आ गया अब एक छोटी सी चीज़ है जिस पर ध्यान देना ज़रूरी है आपके लिए बहुत आवश्यक है.

अब अगर आपके वाक्य में ता, रहा, चूका, और चूका न हो और इसकी जगह T है, ` हैं हो या T था, ` थे और या फिर T होगा, ` होगी तो आप क्या करेंगे? आइये सीखते हैं.

वो अंदर आया था => यहाँ पर आपके पास (T था) है तो आप इंग्लिश में क्या लिखोगे?

अगर आपको याद हो तो चूका था इसी की तरह है| तो इसका मतलब यही है की आपको वही रूल यहाँ अप्लाई करेने पड़ेंगे.

वो अंदर आया था|
He had come here.

मैंने राहुल को मारा है|
I have killed rahul.

अगर आप कंफ्यूज हो रहे हैं तो मत होइये क्योंकि ये बहुत ही आसान है बस थोडा ध्यान देने की ज़रूरत है.

एक बार tense full chart and table को फिर से देख लीजिये जिससे आपको सारी बाते फिरसे दिमाग में आ जाये.

All Tense chart in hindi and english

Tense Chart in Hindi with Rules

तो अब सिखने के बाद हमे क्या करना है ? “प्रैक्टिस” तो चलो करें.

वो फुटबॉल खेल रहा होगा|
………………………………

मै दिल्ली आया हुआ हूँ|
…………………………..

वो सो रहा था|
……………….

मैंने किताब उसको दे दिया था|
……………………………………

Uses of Do/Does Sentences क्या / क्यों ? वाली बात
Use of Perfect Tense चुका है / चुकी है / चुके हैं
बच्चो के लिए आसान Tongue Twister
इंग्लिश के जरुरी वर्ड जो आपको पता होना चाहिए
Verb क्या है? Subject, Helping Verb, Main Verb, Object
अगर आपको समझ में आ गया है तो आप कोशिश कीजिये की आप घर में इंग्लिश के छोटे छोटे सेंटेंस बोले क्योंकि प्रैक्टिस बहुत ज़रूरी है और अगर कोई डाउट हो तो बिना जिझक के कमेंट कर के पूछिए या आप इस नंबर पर भी कॉल कर सकते हो| 9899515434 (Aakil sir).

अगर आपको Tense chart in hindi का यह आर्टिकल पसंद आया हो तो इस जानकारी को आप सोशल मीडिया जैसे की फेसबुक, ट्विटर, गूगल+ और व्हाट्सएप्प पर शेयर जरुर करें. इंग्लिश के ऐसे और भी चैप्टर पढ़ने के लिए HimanshuGrewal.com पर दुबारा जरुर आये| धन्यवाद!

You may also like
Verb in Hindi Example
Tenses
Verb in Hindi (Verb क्या है) –...
Perfect Tense in Hindi
Tenses
How To Use Of “Perfect Tense” (Examples...
Tense Chart in English Grammar
Tenses
Tense Chart in English Grammar –...
Present Indefinite Tense in Hindi Examples
Tenses
How to Uses of Present Indefinite Tense (Hindi...
Continuous Tense | Present, Past and Future Tenses
Tenses
Continuous Tense : इंग्लिश...
Tense in Hindi
Tenses
Tense in Hindi – टेंस क्या...
About the author

Himanshu Grewal
मेरा नाम हिमांशु ग्रेवाल है और यह एक हिंदी ब्लॉग है जिसमे आपको दुनिया भर की बहुत सारी जानकारी मिलेगी जैसे की Motivational स्टोरी, SEO, इंग्लिश स्पीकिंग, सोशल मीडिया etc. अगर आपको मेरे/साईट के बारे में और भी बहुत कुछ जानना है तो आप मेरे About us page पर आ सकते हो.

View all posts
    
125 Comments
Rdx Sachin Chaudhary
January 30, 2017 at 4:47 pm
Vey helpfull blog for learning English without any stress..
I have no any doubt after visit to this blog..
Thank You..
Reply
Himanshu Grewal
January 31, 2017 at 8:30 am
🙂
Reply
Sonia verma
June 7, 2017 at 12:47 pm
Yes sir its blog is very important for all of us

Thank you sir,for this blog.because I gather information in this blog. This is very useful for all of us.
Reply
Himanshu Grewal
June 7, 2017 at 12:56 pm
🙂 If you like this information, Than share this info on all social media platforms.
Reply
Akshay
August 17, 2017 at 1:10 am
can you please teach me grammar online.
Himanshu Grewal
August 17, 2017 at 11:52 am
जरुर आपको जो कुछ भी पूछना हो आप यहाँ कमेंट करके पूछ सकते हो. 🙂
Vijeta
September 9, 2017 at 8:37 am
Plz sir hume English me baat krne me problem hoti hai wo kya bolta hai English samajh me aati hai pr mai English me ans nhi de pati plz help
Himanshu Grewal
September 10, 2017 at 10:22 am
आप अकेले खुद ग्रुप डिस्कशन करो.
preeti yadav
September 9, 2017 at 12:13 pm
dear sir mujhe aapka chaiptor bahut accha laga padh ke nice
AVIN BHATT
October 21, 2017 at 12:47 pm
Your work is very good.If our system takes as study/many will learn english/I have learnt this way only…avin bhat
Ravi kumar sharma
December 21, 2017 at 11:25 am
Hello sir..can you explain the difference between then and than..in hindi..because i have try many more time
Kavya Sharma
June 8, 2017 at 1:54 pm
Sir, I read the grammar you tell me to be very clear its enough to understand
Reply
Sudhir kumar
October 18, 2017 at 8:41 am
Example: hindi Questions
मैं स्कूल जाता हूँ!
I do go school.
मैं स्कूल नहीं जाता हूँ!
I do not go school
क्या ये सब सही है sentence
Reply
Himanshu Grewal
October 20, 2017 at 10:43 am
1. I go to school.
2. I do not go to school.
Reply
ravi garg
December 9, 2017 at 8:44 am
correct sentences are
I go to school.
I do not go to school.
Reply
sandeep
February 20, 2017 at 12:43 pm
Sir Plz tense k formulas hote hai jaise verb k baad subject kab aana hai or am, are do/does k sath kya lagna hai to aisa kuch aapke paas formula hai
Reply
Himanshu Grewal
February 20, 2017 at 2:51 pm
Yes mene in sab ke upar bhi article likha hai.

How to Use of Do/Does Sentences in Hindi | क्या / क्यों ? वाली बात
Verb की पूरी जानकारी – Subject, Helping Verb, Main Verb, Object
Reply
sarvjeet
December 16, 2017 at 2:31 pm
i,m fans of tense sir
Reply
Raj
March 21, 2017 at 10:50 am
Sir plz aap class 10 MA letter or essay likhene ka Tarika aapke pass hai English Sir please मेरी exam चल रही है last exam
Reply
Raj
March 21, 2017 at 11:05 am
Sir plz app ke pass class 10 MP bored English essay or letter likhene ka Tarika ha plz reply mare last exam चल रही है
Reply
Vijaykumar paswan
March 22, 2017 at 12:39 pm
Sir meri English bhut week he
Reply
Himanshu Grewal
March 23, 2017 at 6:50 am
आप स्टेप बाय स्टेप पढ़ो इंग्लिश अच्छी हो जाएगी.
Reply
Afzal
May 6, 2017 at 1:34 am
Step by step kaha se shuru hai nhi malum please bata dijiye…
Reply
Himanshu Grewal
May 6, 2017 at 10:54 am
इस आर्टिकल के बाद आप ये वाला आर्टिकल पढ़े.
1. How to Use of Do/Does Sentences in Hindi | क्या / क्यों ? वाली बात
2. “Continuous Tense” को use करे Present, Past और Future Tense को with Examples
3. Perfect Tense in Hindi (चुका है / चुकी है / चुके हैं) – वाली बात
Reply
kapildev choudhary
July 20, 2017 at 8:34 pm
Future tense ka sabhi rule bataiye to
Reply
Kiran
March 24, 2017 at 11:13 am
Please suggest me the book regarding English speaking course
Reply
Himanshu Grewal
March 24, 2017 at 11:25 am
For best english speaking book click here => buy book <=
Reply
manvinder kaur
June 5, 2017 at 9:22 pm
i have a lot mistake in tenses when i m communicate with others.. i want to improve my English while i talk with others
Reply
sonu
April 11, 2017 at 3:04 pm
bahut hi achha trick hi
Reply
pooja
April 20, 2017 at 3:43 pm
Hello sir M new hu
Reply
Himanshu Grewal
April 21, 2017 at 8:17 pm
🙂 वेलकम, अगर आपको इंग्लिश सिखने से रिलेटेड कुछ पूछना है तो आप पूछ सकती हो.
Reply
Ritu
May 1, 2017 at 4:53 pm
Sir. Active passive or direct indirect ke formula bhi bta de.
Reply
shashi kumar pal
April 21, 2017 at 2:09 pm
Thanks Sir,
Reply
Ck
May 4, 2017 at 6:56 pm
Hello sir I’m new
But sir you are great
Reply
Himanshu Grewal
May 5, 2017 at 9:00 am
धन्यवाद! 🙂
Reply
Niraj Singh
June 4, 2017 at 12:16 am
I have tech English learn to what to do please help me brother
Reply
danish saifi
August 30, 2017 at 11:54 pm
sir m helping verb k bare m bta dijiye
Reply
Himanshu Grewal
August 31, 2017 at 8:08 am
हर सेंटेंसेस की अलग अलग हेल्पिंग वर्ब होती है| तो किस सेंटेंसेस के बारे में जानना चाहते हो|

एक बार आप यह वाला आर्टिकल पढ़े. Verb की पूरी जानकारी – Subject, Helping Verb, Main Verb, Object
Reply
Niccka
May 5, 2017 at 6:34 pm
Sir mujai English samaj Nahi attai na hi boolna please mujai shekha dejiyai class Mai mam English mai kaya padathi hai samaj Nahi Atta bas ajj tak interrogative hi samaj ayya hai please sir mujai English samja du jiyai
Reply
Himanshu Grewal
May 6, 2017 at 11:05 am
एक बार आप ये वाला आर्टिकल पढ़े. Verb की पूरी जानकारी – Subject, Helping Verb, Main Verb, Object
Reply
kiran bains
May 7, 2017 at 11:59 am
Sir mai ilets kr rahi hun
Or meri speaking achi nhi hai
Kya krun????
Reply
Himanshu Grewal
May 7, 2017 at 6:34 pm
प्रैक्टिस करिये
Reply
Mohit
May 16, 2017 at 6:20 pm
Sir vocabulary yaad krne me problem aati h kuch easy tric bta Do please Sir
Reply
Himanshu Grewal
May 16, 2017 at 9:14 pm
जल्दी में इसके उपर एक आसान तरीका बताऊंगा
Reply
Usha
May 17, 2017 at 5:28 pm
hello sir,
I’m new
Reply
Himanshu Grewal
May 18, 2017 at 6:35 am
Hello, Welcome to HimanshuGrewal.com. Learn English Speaking 🙂
Reply
Himanshu joshi
May 18, 2017 at 9:45 am
Bro can u suggest me how to learn English
Step wise step
And what is the Main​ thing in English for speaking
Pl help me …
I understand everything in English but if i write something then i m 0..
So pl help me…ki kaise start krna hai or kaise step wise step padna hai…pl sir.. my name is also himanshu
Reply
Himanshu Grewal
May 18, 2017 at 9:46 pm
You can mail me at himanshugrewal.com@gmail.com i’ll send you a course. 🙂
Reply
Yogesh Sharma
June 27, 2017 at 1:44 pm
My respected Himanshu Sir ji, a very pleasant afternoon to you,

Dear sir please i want your full english speaking course on my email….sir is it possible if you could mail to this needful..

with best regards,

Yogesh Sharma
Delhi
Reply
Himanshu Grewal
June 28, 2017 at 11:38 am
Yogesh ji, Hum jaldi hi english sikhne ke liye email par course send karne ka system shuru krenge. Tab tak aapko thoda wait karna hoga.
Reply
Ekta Singh
May 28, 2017 at 10:14 pm
Rules of Past Perfect Tense when used a “before” and “after” in a sentence
Reply
Himanshu Grewal
May 30, 2017 at 6:50 am
Read this Perfect Tense (चुका है / चुकी है / चुके हैं)
Reply
Nihaal
June 7, 2017 at 5:11 pm
Sir, thanku for this but there is a problem in spelling the words correctly. How to do that? please write a blog on this.
Reply
Himanshu Grewal
June 7, 2017 at 9:10 pm
sure 🙂
Reply
sachin
June 9, 2017 at 10:48 am
Sir mujhe to start hi krna h
Reply
Himanshu Grewal
June 9, 2017 at 9:14 pm
हम आपके साथ है 🙂
Reply
viven sehrawat
June 15, 2017 at 3:04 pm
sir pllz muje meri help ker do muje tense or english sekha do pllz sir
Reply
Himanshu Grewal
June 16, 2017 at 7:50 am
आप इस आर्टिकल को अच्छे से समझे और इसकी प्रैक्टिस करे.
Reply
Mahendra
June 16, 2017 at 4:25 pm
Hi sir,

mane aapka article read kiya and practice bhi mujhe bahut kuch sikhne ko mila sir,
but mujhe kuch problem aa rahi sentance me jab hum koi santence dekhte hai to usme would should could etc ka use hota hai simple santence to hum bana lete hai but is tarah ke santence banane me mujhe problem aa rahi hai sir please help me sir,
Reply
Himanshu Grewal
June 17, 2017 at 11:31 am
Read this
How to use Would Like To
Reply
angel sangwan
June 19, 2017 at 2:28 pm
thanks to u sir . es se mujhe bahut kuch jankari mili.
Reply
Himanshu Grewal
June 20, 2017 at 6:37 am
🙂
Reply
Megha
June 20, 2017 at 11:46 am
Sir mujhe perfect continuous wala tense Samjh nhi Aa rha can u plz help me ……
Reply
Himanshu Grewal
June 20, 2017 at 12:19 pm
You can read this => Perfect Tense (चुका है / चुकी है / चुके हैं) – वाली बात
Reply
Uvaish
July 8, 2017 at 12:43 pm
Hello sir,
Mujhe english translation ki bht jyada problem h. Kya ap muje bata sakte h ki me apni is problem ko kese door kr skta hu.
Reply
Himanshu Grewal
July 9, 2017 at 8:39 am
इसको सोल्व करने में थोडा टाइम लगेगा, तो इसके लिए आप अपने फ़ोन में इंग्लिश ट्रांसलेशन एप्प डाउनलोड करलो.
Reply
saurabh
July 6, 2017 at 12:46 pm
sir me english sekhna cahta hu ..lekin jb koye ensaan samne se english bolta h to thoda smjh me aata h lekin bool nhi pata english me ,,pleez hep
Reply
Himanshu Grewal
July 9, 2017 at 8:59 am
इसे पढ़े. English Sikhne के आसान तरीके इस पिक्चर राउंड के साथ
Reply
Pooji
July 6, 2017 at 11:06 pm
Sir can u please send those sentences which can used in daily life.
Reply
Himanshu Grewal
July 9, 2017 at 8:52 am
Read this: What, When, How, Where, Why, Who, Whom, Which etc.
Reply
Priya jain
July 15, 2017 at 9:54 pm
Hi m new hu
Reply
Himanshu Grewal
July 16, 2017 at 8:46 am
Hello, Welcome to HimanshuGrewal.com 🙂 Keep learning.
Reply
Govind Parmar
July 9, 2017 at 11:25 am
Sir mera naam govind h. Or muje determiners me problem aa rhi h
Jese
1. There is little hope of his recovery.
2. There is a little hope of his recovery.
3. There is the little hope of his recovery.
Sir, Ab mje kese pta chlega ki isme kya aayega bcz sentences to same h so…
Plzz help me….
Reply
poonam dhanayamraju
July 16, 2017 at 5:57 pm
sir me new hu i am Poonam perfect continuous ke koi examples nahi hote hai kya agar hai to mughe bata dejeyega ga
Reply
Himanshu Grewal
July 18, 2017 at 8:41 am
Read this Continuous Tense
Reply
Vikram mehra
July 17, 2017 at 8:09 pm
Past indef. Tense mein v2 form aygi and did k baad 1st form
Reply
arshad khan
July 27, 2017 at 10:09 pm
sir have some confusion , mai kursi pe baitha hua hu ka translate aapne kiya hai I am sitting on the chair ok then what will be translation of mai kursi pe baith raha hu
Reply
durgesh shukla
August 5, 2017 at 7:31 am
sir mujhe ye problem aati h ki kon sa world kis tence continuous, perfact ya indefinite me h….
Reply
Himanshu Grewal
August 6, 2017 at 9:55 am
आप Tense वाली केटेगरी में जाये यहा पर आपको सभी सवाल के जवाब मिल जायेंगे
Reply
Kalim
December 22, 2017 at 10:55 am
Sir mai thora bhut English smjh jaata hoo pr bolne nhi skta hoo uska reason kya h sir
Reply
Sanjay Vidyarthi
August 13, 2017 at 6:20 pm
sir mai english sikhana chahata hu.isliye ki mai kahi bhi jata hu mai bor ho jata hu isliye mai english sikhana chahata hu.
Reply
Himanshu Grewal
August 14, 2017 at 9:00 am
Hanji aap english jarur sikhe 🙂
Reply
ganesh joshi
August 20, 2017 at 5:18 pm
Vah bed par leta hua tha ki english kya hogi sir ?
Reply
Himanshu Grewal
August 23, 2017 at 8:46 am
He was lying on the bed.
Reply
Chand
August 31, 2017 at 12:36 am
Sir mujhe speaking nahi ati , nahi English me bolna at a hair
Sir koi ideas btao jisse hum
Improve LA sake ,full speaking aajaye Maine aapke tense Bhi par liyeliye
I m wetting for your answer
Reply
Himanshu Grewal
August 31, 2017 at 8:04 am
अगर आपने टेंस पढ़ लिए है तो आप इनकी प्रैक्टिस करें क्योंकि बिना प्रैक्टिस के आप इंग्लिश नही बोल पाओगे|
Reply
Avneesh Singh Chauhan
August 31, 2017 at 8:05 pm
श्री मान जी ,
सादर नमस्कार
आपके द्वारा दी गयी महत्त्वपूर्ण जानकारी से काफी लोगों को ज्ञान प्राप्त हुआ है काफी लोगों को मदद मिली | और मुझे सभी के प्रश्नोत्तर देखकर बहुत ख़ुशी हुई |साथ ही आपका बहुत आभार, धन्यवाद …..
मुझे भी आपके मार्गदर्शन की आवश्यकता है कृपया आपसे निवेदन है कि आप अपना अमूल्य समय प्रदान करें …..
Reply
Himanshu Grewal
September 1, 2017 at 5:36 am
आपके इन शब्दों के लिए धन्यवाद, आपको जो कुछ भी पूछना है आप पूछ सकते हो.
Reply
HindIndia
September 3, 2017 at 11:36 am
बहुत ही उम्दा …. nice article …. ऐसे ही लिखते रहिये और लोगों का मार्गदर्शन करते रहिये। 🙂 🙂
Reply
sandeep
September 3, 2017 at 6:48 pm
very good sir.. L got more information by your post
Reply
umesh kumar
September 3, 2017 at 9:15 pm
Sir mujhe spoken karna hai please help us
Reply
banshi lal
September 4, 2017 at 3:46 pm
Thanks sir your tense chart very.. smart useful
Reply
priyanka chouhan
September 5, 2017 at 4:29 pm
Muje to english bolni nhi aati or khi par bhi jane me sharm bhi aati h
Reply
Himanshu Grewal
September 5, 2017 at 6:58 pm
आप हमारा इंग्लिश स्पीकिंग का नया आर्टिकल पढ़े => इंग्लिश सीखने का तरीका
Reply
dilipmeravi94
September 12, 2017 at 12:46 pm
Nice
Reply
anand Singh
September 13, 2017 at 7:01 pm
hiii sir i am anand sir app tense ke bare me bistar puruk jankari digea si samajhne me solar hoti verb ke bare me bhi deep tak

thanks
Reply
Himanshu Grewal
September 13, 2017 at 9:22 pm
अगर आपको टेंस के बारे में पढना है तो आप इसे पढ़े => टेंस क्या है?
Verb के बारे में जानना है तो इसे पढ़े => (Verb क्या है) – सब्जेक्ट, हेल्पिंग वर्ब, मेन वर्ब और ऑब्जेक्ट
Reply
sriram gupta
September 20, 2017 at 4:44 pm
nice sir
Reply
Naveen
September 23, 2017 at 12:04 am
Hi sir, I need to help by you, here is a some confusion with a sentence, the sentence is “she’s been calling everyone and asking about you” so how can we know, which sentence is following that… So can you please explain this with formula…???
At now I getting like :-
Sub+is+been+v+ing+obj
Is that what I got.
Reply
Himanshu Grewal
September 23, 2017 at 7:15 am
Yes! It’s right.
Reply
Rajesh kumar
September 24, 2017 at 10:05 am
I want to know about models please tell me or please share models chats
Reply
Rohit
September 24, 2017 at 8:51 am
hi how can we download or print grammar, tenses.
Thanks
Reply
Dalveer Rajput
October 2, 2017 at 7:43 am
Sir bahut hi achha tarika h aapka hindi m pdkr english sikhna thank u.
Reply
asif husain
October 6, 2017 at 6:30 pm
sir present perfect countinues tense me raha hoga + time sir iska english kya hoga please sir reply
Reply
Himanshu Grewal
October 7, 2017 at 7:57 am
आप इसे पढ़े => Continuous Tense : इंग्लिश ग्रामर में प्रेजेंट, पास्ट और फ्यूचर टेंस का इस्तेमाल कैसे करें? (रहा है, रही है, रहे हैं)
Reply
konal
October 9, 2017 at 5:34 pm
sir..
how to learn vocabary and worlds meaing …pleas tell me.
sir esha tarika bataiye jo ki worlds meAing 24 hours dimak mai yaad rhe….
Reply
Himanshu Grewal
October 10, 2017 at 8:19 am
This article is only for you! => Learn Basic English Vocabulary with Hindi Word Meaning
Reply
Maheshwar
October 12, 2017 at 2:45 pm
Sir mujhe english bolna sikhna hai.
Bahut hi week hu english me
Reply
Himanshu Grewal
October 13, 2017 at 4:04 pm
सबसे पहले आपको टेंस सीखना चाहिए| उसके लिए आप टेंस क्या है यह कितने प्रकार के होते है वाला आर्टिकल पढ़े|
Reply
Gangesh Kumar
October 14, 2017 at 7:33 pm
I dink milk.
I play football.
I getup 5 o’clock
Himanshu sing song.
Pl. check translate
Reply
NILESH GUPTA
October 16, 2017 at 10:17 am
apke sbhi bataye huye tips hmme achche lage .
thank you sir
Reply
Jaspreet Gill
October 19, 2017 at 6:12 pm
Sir muje apse milna hai
Reply
Sani
October 23, 2017 at 5:00 pm
Mai Dr. Ke bolne par patient ke sath Delhi gaya tha
Iska translate kya hoga
Reply
pooja
November 8, 2017 at 3:10 pm
he will have playing football ki hindi kya hogi sir?
Reply
Sai
November 8, 2017 at 9:10 pm
Sir 10 examples give me na sir
Reply
shailesh meena
November 20, 2017 at 5:57 pm
sir!
ma english ma weak hu toh sir ma kya karu
Reply
Himanshu Grewal
November 20, 2017 at 8:15 pm
Aap Tense padkar shuru kare.
Reply
Ramveer choudhary
November 22, 2017 at 3:46 am
Main ghode per bitha hua hun.
i am siting on the horse.
Reply
Anjali kumari
November 23, 2017 at 8:39 am
Sir mai english me bhut weak hun ..mujhe basic se english padhni hai …mai kon se chapter se padhna start krun ??
Reply
Himanshu Grewal
November 23, 2017 at 8:47 am
आप इस चैप्टर से शुरुआत कर सकते हो. टेंस क्या है?
Reply
Rubina sadaf
December 18, 2017 at 12:22 pm
Sir past indefinite tense me did k sath verb ki second form use hoti he….but apne first likhi he
Reply
Hari Shankar
December 19, 2017 at 1:34 pm
What is the use of (having ),(been),(being)
Reply
Tejal
December 20, 2017 at 6:35 pm
There is a sentence in your practice questions.. mai Dilli Aya hua hu … How would I say this .. I have come to Delhi ? But you taught us to use 1st form and ing.. I am confused bcoz it can’t be I am coming to Delhi .. plz rply
Reply
Himanshu Grewal
December 21, 2017 at 1:17 pm
I am in Delhi hoga iska anSWER
Reply
Tejal
December 21, 2017 at 7:08 pm
Thnk u .. I learn English bt sometimes i can’t even make simple sentences … Ur articles​ r helpful.. thnk u
Reply
Leave a Comment
Comment

Name *Email *Website

Categories

कुछ नया सिखना है?
नीचे बॉक्स में अपनी Email ID डाले और सबसे पहले न्यू आर्टिकल की जानकारी प्राप्त करें

we respect your privacy and take protecting it seriously

Sponsored_Links
Recent Posts

Happy New Year SMS in Hindi – Best Messages & Shayari in 2018
Christmas Cake Recipe in Hindi – स्पेशल क्रिसमस केक बनाने की विधि हिंदी में
Happy New Year Song Lyrics – नव वर्ष के 5 पॉपुलर गाने
Jingle Bell Poem Lyrics in Hindi Language For Indian’s
मकर संक्रांति का महत्व और निबंध – जानिए क्यों मानते है संक्रांति का यह पवित्र त्यौहार
Lohri Festival : पंजाबीयों का पवित्र त्यौहार लोहड़ी पर निबंध
यहाँ सर्च करे

Recent Comments

Haan on घर बैठे ओनलाइन पैसा कमाने के 5 आसान और सरल उपाय
Himanshu Grewal on गूगल पर फ्री Website Kaise Banaye घर बैठे ऑनलाइन पैसा कमाने के लिए
Himanshu Grewal on Has been / Have been able to को इंग्लिश ग्रामर मैं use करने का सही तरीका
Himanshu Grewal on Linkers in English Grammar : इंग्लिश के जरुरी शब्द जो आपकी जिंदगी में इस्तेमाल होते है
Copyright ©2016-2017 | Content DMCA.com Protection Status हमारे बारे मेंसम्पर्क करेंगोपनीयता नीतिटिप्पणी नीतिसाईटमैप
624
Shares